Sądy Arbitrażowe, międzynarodowe - od zawsze

W praktyce sądy polubowne - zwane inaczej arbitrażowymi działają od zawsze. Arbitrażowe rozstrzyganie sporów istniało już w startożytności, na długo przed powstaniem państw narodowych i tzw. powszechnych sądów państwowych.

Czym jest arbitraż ?

Arbitraż jest sposobem do rozwiązywania sporów.

Przepisy międzynarodowe pozwalające na funkcjonowanie sądów arbitrażowych

Sądy Arbitrażowe są sądami międzynarodowymi. Funkcjonują one w oparciu o: Umowy handlowe, kodeksy postępowania cywilnego, regulaminy sądów polubownych, umowy międzynarodowe, konwencje (np. Konwencja nowojorska o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych z 1958 r.), kodeks etyki arbitra etc.
Zastosowanie mają również zasady słuszności (ex eaquo et bono) i zwyczaje handlowe, zwane umownie lex mercatoria (genezę pojęcia i jego rozwój od czasów starożytnych aż po czasy współczesne).

Lex mercatoria, to prawo właściwe dla rozstrzygnięcia każdego sporu

Geneza lex mercatoria
W czasach średniowiecza, kiedy upadł starożytny Rzym, nie było państw narodowych przez kilkaset lat, nie było też prawa krajowego. W tych czasach obowiązywało prawo personalne, co oznacza dziś, że sądy arbitrażowe rozstrzygały wszelkie spory dotyczące indywidualnej osoby.

Czym się różni sąd arbitrażowy od sądu państwowego ?

W sądzie arbitrażowym strony mają wpływ na szereg elementów postępowania. Sądy arbitrażowe mają swoich arbitrów. Arbitrzy zawsze rozstrzygają w granicach przyznanych im uprawnień. Sprawy prowadzi się w jasny i zrozumiały sposób. Rozstrzygnięcia każdej kwestii, w zależności od przypadku, powołanych świadków i biegłych - następuje w praktyce w ramach: jednego posiedzenia w sprawie prostej, w dwóch do trzech posiedzeń sądu - sprawie trudnej, oraz pięciu posiedzeń w sprawie trudnej, gdzie jest problem z przesłuchaniem świadków i biegłych, ogólnie przeprowadzeniem dowodów. 
Sąd arbitrażowy, zwany inaczej polubownym - nie jest związany w żadny sposób - przepisami o postępowaniu przed sądem państwowym, w ramach państw narodowych. W sądzie powszechnym strony nie mają żadnego wpływu na postępowanie. Sądy te znane są z tego, że: przekracza się w nich wszelkie uprawnienia, dopuszcza przewlekłość, często przedawnienia, korupcję i kastowość sędziów.

Jak wygląda rozprawa w sądzie arbitrażowym ?

W sądzie arbitrażowym strony składają wyjaśnienia na siedząco. Miejscem rozprawy jest sala - pomieszczenie, dostosowane do potrzeb sądu. Pełnomocnicy stron nie mają obowiązku ubierać tóg.
Na prośbę każdej ze stron sąd może zarządzić przerwę.
Podczas rozprawy dozwolene jest picie kawy, herbaty, soku lub wody. W sądzie nie wolno krzyczeć się na nikogo, nie wolno nikogo usuwać za drzwi, lub komukolwiek  grozić więzieniem.

Sąd Arbitrażowy w kwestii instancyjności

W zależności od tego kto powoła do życia Sąd Arbitrażowy, ten decyduje, jakie zasady panują w danym sądzie. W praktyce i zgodnie z regulaminem określonego sądu może on mieć jedną instancję, która rozpoczyna i kończy bieg rozprawy, bez możliwości odwołania się od wyroku. Sąd może też mieć dwie instancje, która to druga jest instancją odwoławczą/rewizyjną.

Jakie zalety ma arbitraż ?

Arbitraż to przede wszystkim prostsza procedura postępowania. Ponadto, niższe i przewidywalne koszty - w praktyce, jednoinstancyjność lub więcej instancji oraz szybkość postępowania.
Rozprawy odbywają się w dobrej atmosferze. Arbitraż gwarantuje poszanowanie interesów stron.

Jakie wady ma arbitraż ?

Sądy Arbitrażowe są jeszcze mało znane i wykorzystywane. Grono doświadczonych arbitrów jest nieliczne. Wyrok jest ostateczny i w zasadzie nie ma od niego odwołania, o ile nie ma określonej kolejnej instancji, przykładowo: odwoławczo/rewizyjnej.

Jaki dostęp do arbitrażu jest w Polsce ?

W praktyce dostęp do arbitrażu jest łatwy. Potrzeba tylko dokonać odpowiedniego zapisu na sąd polubowny. W zależności od potrzeb można to zrobić np. w: umowie, fakturze, wzajemnej korespondencji, fundacji, spółce, spółdzielni, a także stowarzyszeniu.

Wyrok sądu arbitrażowego jest równy wyrokowi sądu państwowego, czyli powszechnego

Wyrok sądu arbitrażowego ma taką samą moc wiążącą, co wyrok sądu powszechnego.

Czy sąd powszechny może uchylić wyrok sądu arbitrażowego ?

Uchylenie wyroku Sądu Arbitrażowego przez sąd powszechny zwany państwowym jest niemożliwe. Sąd powszechny nie jest w żaden sposób związany z Sądem Arbitrażowym. Sądy te stanowią odrębne instytucje i rządzą się innymi prawami. Możliwe jest uchylenie wyroku Sądu Arbitrażowego lub jego utrzymanie jedynie przez Sąd Arbitrażowy, wówczas jeżeli zgodnie z ich regulaminem mają: 1 i 2 instancję lub więcej.

Reguły działania Sądów Arbitrażowych muszą być zgodne z Prawem Międzynarodowym, innymi prawami i przepisami. Sprawa funkcjonowania określonego Sądu Arbitrażowego jest sprawą wewnętrzną określoną w Regulaminie Sądu Arbitrażowego.

Sąd Arbitrażowy w Szczecinie przy Kancelarii „PrawoMocny”

Strona Sądu Arbitrażowego https://nsa.sz-prawomocny.pl/ - Zapraszamy...